TzLizbony, Prawo, Traktaty
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Urz¹d Komitetu
Integracji Europejskiej
2008
Poznaj Traktat z Lizbony
Autor:
Prof. dr hab. Jan Barcz
Okładka:
The Audiovisual Library of the European Commission
Projekt graficzny serii:
Techna Studio
Skład i przygotowanie poligraficzne:
Techna Studio
Zdjęcia: The Audiovisual Library of the European Commission
Publikacja nie jest przeznaczona do sprzedaży
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
al. J.Ch. Szucha 23
00-580 Warszawa
www.ukie.gov.pl
Warszawa 2008
ISBN 978-83-7567-012-7
Słowo wstępne
2
Czym jest Traktat z Lizbony
3
Dlaczego Unia potrzebuje reformy ustrojowej
8
Czy finalizacja reformy ustrojowej? Droga pełna kryzysów
11
Kompromis nicejski
11
Konwent i Konferencja Międzyrządowa 2003/2004 12
Traktat konstytucyjny – charakter prawny i zakres przedmiotowy
14
Etapy prowadzące do Traktatu z Lizbony
17
Traktat z Lizbony – krok po kroku
21
„Dekonstytucjonalizacja” Traktatu z Lizbony
21
Zmiany systemowe w ustroju Unii
23
Wejście w życie Traktatu z Lizbony
44
Co na to Polska
45
Ważniejsze skróty
48
Dodatkowa literatura dla szczególnie zainteresowanych tematem
48
Poznaj Traktat z Lizbony
Szanowni Państwo
Mam przyjemność zarekomendować Państwu
lekturę broszury, przybliżającej istotę i sens Trak-
tatu z Lizbony, podpisanego 13 grudnia 2007 roku
w stolicy Portugalii przez przedstawicieli 27 państw
Unii Europejskiej. Ten ważny dla Polski i dla Europy
dokument, podpisany także przeze mnie, w imieniu
Rzeczypospolitej, stanowi milowy krok na drodze
dalszego rozwoju Unii.
W ostatnim czasie wiele mówiło się i pisało o Trak-
tacie reformującym Unię Europejską. Prawie każdy
słyszał, choćby z mediów, takie pojęcia politycz-
ne, jak Nicea, pierwiastek, kompromis z Joaniny,
Karta Praw Podstawowych. Jednak mało kto poznał
dokładnie te zagadnienia – po prostu niechętnie
sięgamy po teksty traktatów, napisanych suchym,
prawniczym językiem.
Od pięciu lat Polska jest aktywnym członkiem Unii
liczącej 27 państw i 487 milionów obywateli Euro-
py. Mimo tych pięciu lat naszej obecności w UE,
nie wszyscy Polacy wiedzą, czym jest Unia Europej-
ska, jaka jest istota Traktatu z Lizbony, jak zmienia
się Unia Europejska, w jakim kierunku podąża, jakie
miejsce w Unii Europejskiej zajmuje Polska.
Broszura, którą przekazuję, przybliża historię
powstawania Traktatu z Lizbony i wyjaśnia jego
główne postanowienia. Najbardziej skomplikowane
zagadnienia przełożone są na język bardziej przy-
stępny i zrozumiały.
Już wkrótce czeka nas – Polaków i zarazem Euro-
pejczyków – ważna debata nad ratyfikowaniem Trak-
tatu z Lizbony. Ta broszura z pewnością przyda się
wszystkim tym, którzy zechcą lepiej zrozumieć zasa-
dy działania Unii Europejskiej, aby być aktywnymi
i świadomymi obywatelami Europy.
W wymiarze geograficznym Polska zawsze znaj-
dowała się w centrum Europy. Dziś powinniśmy
dążyć do tego, by centralną pozycję zająć także
w wymiarze politycznym i gospodarczym. Już za trzy
lata Polska obejmie przewodnictwo w Radzie Unii
Europejskiej, by przez pół roku kierować jej praca-
mi. To szansa na wzmocnienie pozycji Polski w Unii
Europejskiej. Musimy tę szansę wykorzystać.
2
Czym jest Traktat z Lizbony
Organizacje międzynarodowe ustanawiane są przez
państwa na mocy umów międzynarodowych: są to
umowy stanowiące względnie konstytuujące
organizację międzynarodową.
Państwa mogą
naturalnie – po ustanowieniu organizacji – zmieniać
jej zakres kompetencji i modyfikować jej strukturę,
w zależności od potrzeb. Aby jednak taką zmianę
przeprowadzić, muszą zmienić umowę ustanawiają-
cą daną organizację. Dokonuje się tego, zawierając
specjalną umowę międzynarodową, której celem
jest zmiana (rewizja) umowy ustanawiającej orga-
nizację. Stąd umowę taką określa się jako
umowę
rewizyjną.
Czasami państwa członkowskie organi-
zacji postanawiają się zgodzić na przyjęcie nowego
członka. Wówczas również konieczne jest zawarcie
umowy międzynarodowej między państwami człon-
kowskimi a państwem aspirującym do członkostwa.
Umowę ustanawiającą członkostwo nowego pań-
stwa (oraz dokonującą stosownej zmiany w umowie
stanowiącej organizację międzynarodową) określa
się mianem
traktatu akcesyjnego
.
Podobnie rzecz się ma w odniesieniu do
Unii
Europejskiej
, przy czym sytuacja jest w tym
przypadku o tyle szczególna, że Unia ma obecnie
strukturę złożoną – mówi się, że Unia składa się
z trzech filarów. W pierwszym filarze działają dwie
organizacje międzynarodowe – Wspólnoty, mają-
ce wspólne instytucje. Są to:
Wspólnota Euro-
pejska
i
Europejska Wspólnota Energii
Atomowej
(Euratom). Do 2002 r. w tym filarze
działała jeszcze najstarsza Wspólnota –
Euro-
pejska Wspólnota Węgla i Stali
(EWWiS).
Traktat ją stanowiący był jednak zawarty na 50 lat
i wygasł w 2002 r., natomiast zakres kompetencji
EWWiS został przejęty przez Wspólnotę Europej-
ską. Niezależnie od tego Unia obejmuje drugi filar –
Wspólną Politykę Zagraniczną
i Bezpieczeństwa
(WPZiB) oraz
trzeci filar –
Współpracę Poli-
cyjną i Sądową w Sprawach
Karnych
(WPiSwSK). Oba te filary
dopełniają działania wspólnotowe-
go rynku wewnętrznego oraz tzw.
polityk (dziedzin, które państwa
członkowskie zdecydowały się włą-
czyć do procesu integracji).
Stosownie skomplikowana jest rów-
nież podstawa prawna Unii Euro-
pejskiej, na którą składają się
przede wszystkim trzy traktaty sta-
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]