Transport samochodowy(1), BHP W TRANSPORCIE
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Opr. JG
TRANSPORT SAMOCHODOWY
Człowiek w środowisku pracy moŜe być naraŜony na oddziaływanie róŜnorodnych
czynników zagraŜających jego zdrowiu i Ŝyciu.
Z punktu widzenia ich oddziaływania na organizm człowieka czynniki te dzieli się na:
niebezpieczne, szkodliwe lub uciąŜliwe.
ZaleŜnie od stęŜenia lub natęŜenia, czynniki uciąŜliwe mogą stać się szkodliwymi
(zagraŜającymi zdrowiu) lub niebezpiecznymi (zagraŜającymi Ŝyciu).
W aspekcie ich natury, czynniki środowiska pracy dzieli się, zgodnie z obowiązującą
w normach klasyfikacją, na czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne.
Praca w warunkach ekspozycji na oddziaływanie wymienionych czynników stwarza
moŜliwość wystąpienia niekorzystnych skutków dla zdrowia i Ŝycia człowieka,
a prawdopodobieństwo i zakres wystąpienia tych następstw określa się jako ryzyko
zawodowe…
Ryzyko zawodowe, zwi
ą
zane z wykonywan
ą
prac
ą
, wynika wi
ę
c z nara
Ŝ
enia pracownika
na działanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uci
ąŜ
liwych wyst
ę
puj
ą
cych na
stanowisku pracy.
Czynnik niebezpieczny
to czynnik, którego oddziaływanie moŜe prowadzić do urazu lub
innego istotnego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka bądź do zejścia
śmiertelnego.
Czynnik szkodliwy
oznacza czynnik, którego oddziaływanie moŜe prowadzić do pogorszenia
stanu zdrowia człowieka.
Czynnik uci
ąŜ
liwy
nie stanowi wprawdzie zagroŜenia dla Ŝycia lub zdrowia człowieka, lecz
utrudnia pracę lub przyczynia się w inny istotny sposób do obniŜenia jego zdolności do
wykonywania pracy lub innej działalności bądź wpływa na zmniejszenie wydajności.
W zaleŜności od poziomu oddziaływania lub innych warunków czynnik uciąŜliwy moŜe stać
się szkodliwym, a szkodliwy - niebezpiecznym.
Wykonywanie czynno
ś
ci zwi
ą
zanych z prowadzeniem pojazdu ci
ęŜ
kiego oraz z jego
obsług
ą
techniczn
ą
wi
ąŜ
e si
ę
z nara
Ŝ
eniem kierowców na oddziaływanie wi
ę
kszo
ś
ci
powy
Ŝ
szych czynników, stwarzaj
ą
cych potencjalne mo
Ŝ
liwo
ś
ci wyst
ę
powania wypadków
przy pracy i wymaga zachowywania, na co dzie
ń
szczególnych zasad bezpiecze
ń
stwa
i higieny pracy, regulowanych na ogół stosownymi aktami prawnymi.
Do czynników niebezpiecznych powodujących u kierowców natychmiastowe urazy, naleŜą
przede wszystkim
czynniki mechaniczne
, takie jak:
·
ruchome elementy obsługiwanych pojazdów, a w szczególności wirujące części
silnika lub ruchome elementy podzespołów napędowych pojazdów cięŜarowych,
·
przemieszczające się inne środki transportowe po placu postojowym lub
manewrowym (np.: wózki podnośnikowe z ręcznym lub mechanicznym
podnoszeniem, Ŝurawie samochodowe samojezdne lub montowane na pojeździe, inne
pojazdy cięŜarowe, itp.),
Opr. JG
·
ostre, wystające i chropowate elementy pojazdów (np.: elementy nadwozia i podwozia
samochodów, elementy maszyn stosowanych do załadunku lub rozładunku towarów)
oraz narzędzi ręcznych,
·
spadające elementy lub ładunki z pojazdów (np.: podczas ich załadunku lub
rozładunku, kontroli stanu technicznego silnika),
·
śliskie, nierówne powierzchnie (np.: ramp, miejsc postojowych, manewrowych lub
załadowczo-rozładowczych),
·
ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia, dostępy), np.: wejścia na skrzynię
pojazdu i do kabiny pojazdu cięŜarowego,
·
połoŜenie stanowiska pracy w odniesieniu do podłoŜa (praca na wysokości wejścia na
skrzynię oraz w zagłębieniach, np.: w kanale),
·
substancje Ŝrące (np.: przewoŜenie materiałów niebezpiecznych).
Do czynników niebezpiecznych naleŜy równieŜ zaliczyć wybuch i poŜar (silnika lub
przewoŜonego materiału łatwopalnego).
Do
szkodliwych czynników
fizycznych, które mogą występować przy obsłudze samochodu
cięŜarowego lub podczas jego prowadzenia naleŜą:
·
hałas (emitowany przez pracujący silnik, źle zabezpieczony ładunek na skrzyni
ładunkowej pojazdu lub uŜywane urządzenia i narzędzia) obniŜa komfort jazdy oraz
utrudnia identyfikację dźwięków zewnętrznych i wewnętrznych, które stanowią dla
kierowy źródło informacji lub ostrzeŜenie przed niebezpieczeństwem, np.: sygnały
pojazdów uprzywilejowanych, przemieszczenie się ładunku, niewłaściwe działanie
mechanizmów pojazdu;
·
mikroklimat (głównie wysoka lub niska temperatura otoczenia lub w kabinie kierowcy
oraz wysoka wilgotność powietrza), powoduje obniŜenie komfortu jazdy, złe
samopoczucie kierowcy oraz zmniejszenie zdolności wykonywanej pracy;
·
drgania (występujące podczas jazdy pojazdem po drogach miejskich) ujemnie
wpływają na samopoczucie kierowcy, zmniejszają zdolność wykonywania pracy, a
nawet mogą wpływać na pogorszenie zdrowia kierowcy;
Do szkodliwych czynników chemicznych występujących przy obsłudze samochodu
cięŜarowego moŜna zaliczyć, np.: płyny eksploatacyjne, olej, paliwo, rozpuszczalniki
(benzyna, benzen, toluen, ksylen, itp.) oraz inne czynniki związane z myciem, z
woskowaniem oraz z suszeniem pojazdów.
W Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie
najwy
Ŝ
szych dopuszczalnych st
ęŜ
e
ń
i nat
ęŜ
e
ń czynników szkodliwych dla zdrowia i
środowiska pracy (Dz. U. 2002, nr 217, poz. 1833 ze zm. Dz. U. z 2005 r., nr 212, poz. 1769)
określono wartości
najwy
Ŝ
szych dopuszczalnych st
ęŜ
e
ń
i nat
ęŜ
e
ń
czynników szkodliwych
dla zdrowia (NDS i NDN). Wartości te są obowiązujące dla ogółu pracowników, jeśli inne
szczegółowe przepisy nie określają wartości mniejszych.
Wartości NDS i NDN są podstawą do realizowania planowej działalności profilaktycznej
przez pracodawców. Pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia na swój koszt badań i
pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia oraz udostępnienia ich wyników
pracownikom.
Opr. JG
Pomiary czynników chemicznych i fizycznych wykonują laboratoria:
·
Inspekcji Sanitarnej
·
Jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy Centralnego
Instytutu Ochrony Pracy
Laboratoria akredytowane zgodnie z przepisami o badaniach i certyfikacji lub upowaŜnione
przez wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
Podczas obsługi lub prowadzenia pojazdu mogą występować równieŜ niekorzystnie
wpływające na kierowcę
czynniki uci
ąŜ
liwe
, które mogą zaistnieć z powodu:
·
wielogodzinnej pracy w kabinie pojazdu niedostosowanej do cech fizycznych i
psychicznych kierowców,
·
podnoszenia, przenoszenia i przesuwania cięŜkich towarów na skrzyni ładunkowej
pojazdu lub w miejscu ich składowania (np.: na hali magazynowej) podczas prac
załadunkowo-rozładunkowych,
·
stresu wywołanego pośpiechem w pracy tak, aby dostarczyć towar na czas pod
wskazany adres.
Kierowca samochodu cięŜarowego znajdujący się w kabinie podczas wykonywanych prac
naraŜony jest na działanie zagroŜeń związanych z wystąpieniem czynnika uciąŜliwego, jakim
jest
niedostateczne dostosowanie kabiny pracy kierowcy do cech fizycznych i
psychicznych człowieka
mowa jest tu o złych warunkach ergonomicznych panujących w
kabinie, które, będąc miejscem pracy kierowcy, nie zapewniają dogodnych warunków do
kierowania samochodem, co sprzyja szybszemu zmęczeniu fizycznemu i psychicznemu
kierowców, a w konsekwencji prowadzi do powstawania wypadków, co prowadzi do
zmniejszenia bezpieczeństwa w transporcie drogowym przewozu towarów. O komforcie
pracy kierowcy mogą decydować następujące czynniki, np.:
·
łatwość wsiadania i wysiadania do\z kabiny pojazdu;
·
odpowiednia przestrzeń do wykonywania czynności kierowania pojazdem,
moŜliwości zajęcia wygodnej pozycji, moŜliwości odpoczynku;
·
łatwe, wygodne i prawidłowe posługiwanie się urządzeniami do kierowania,
hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi z równoczesną jej obserwacją;
·
zapewnienia czytelnych i jednoznacznych informacji o funkcjonowaniu mechanizmów
i podzespołów samochodu oraz dobrej widoczności z samochodu;
·
przyjazne warunki środowiskowe;
·
oświetlenie wnętrza i tablicy rozdzielczej;
·
przyjemne materiały i kolorystyka;
Podnoszenie, przesuwanie lub przenoszenie towarów jest dość często wykonywaną
czynnością przez kierowców samochodów cięŜarowych podczas załadunku lub rozładunku
Opr. JG
przewoŜonego towaru. Wykonywanie tych czynności podczas kaŜdego przejazdu z towarem
moŜe prowadzić do:
·
nadmiernego zmęczenia fizycznego, a co za tym idzie spowolnienia reakcji na
oddziaływanie bodźców zewnętrznych (ruch pojazdów na drodze, sygnałów
dźwiękowych i świetlnych) czy teŜ zaśnięciem podczas prowadzenia pojazdu,
·
przeciąŜenia mięśni, stawów, a przede wszystkim kręgosłupa.
Skutkiem zaistnienia ww. czynników w miejscu pracy moŜe być: wycieńczenie organizmu,
zmniejszenie wydolności fizycznej, zwiększenia podatności na wypadki, powstawania urazów
ścięgien i kręgosłupa. Środkiem prowadzącym do zapobiegania niekorzystnym skutkom jest
przestrzeganie rozporządzenia związanego z transportem ręcznym, w którym mowa jest, iŜ:
·
w razie konieczności podnoszenia przedmiotu trzymanego w odległości większej niŜ
30 cm od tułowia, naleŜy zmniejszyć o połowę dopuszczalną masę przedmiotu
przypadającą na jednego pracownika lub zapewnić wykonywanie tych czynności
przez co najmniej dwóch pracowników.
·
niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg
na wysokość powyŜej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m
·
podczas oburęcznego przemieszczania przedmiotów siła uŜyta przez pracownika
niezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu nie moŜe przekraczać wartości:
1.
300N - przy pchaniu,
2.
250N - przy ciągnięciu.
·
ręczne przetaczanie przedmiotów o kształtach okrągłych (np. beczek, rur o duŜych
średnicach) jest dopuszczalne pod warunkiem spełnienia następujących wymagań:
1.
masa przedmiotów przetaczanych po terenie poziomym nie moŜe przekraczać
300 kg na jednego pracownika,
2.
masa przedmiotów wtaczanych na pochylnie przez jednego pracownika nie
moŜe przekraczać 50 kg,
·
przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno
odbywać się zespołowo, pod warunkiem, aby na jednego pracownika przypadała masa
nie przekraczająca:
1.
25 kg – przy pracy stałej,
2.
42 kg – przy pracy dorywczej,
·
niedopuszczalne jest zespołowe przemieszczanie przedmiotów o masie
przekraczającej 500 kg.
Ponadto dobrym sposobem w zapobieganiu przedstawionym skutkom jest określanie
prawidłowego sposobu podnoszenia, przenoszenia i przesuwania towarów na skrzyniach
samochodowych lub w miejscach ich składowania oraz prowadzanie odpowiednich szkoleń
dla kierowców w zakresie bezpiecznej techniki dźwigania. NaleŜy dąŜyć do ograniczenia i
eliminowania ręcznego przenoszenia towarów, np. poprzez stosowanie urządzeń
transportowych (tj.: wózków podnośnikowych jezdniowych, podnośników taśmowych,
Ŝurawi samochodowych samojezdnych lub montowanych na pojeździe, itp.).
Stres
moŜe powodować zmęczenie i zmniejszenie wydolności umysłowej i psychicznej,
Opr. JG
zmniejszenie odporności na choroby, zmniejszenie sprawności wzroku, słuchu oraz precyzji
czynności manualnych. W konsekwencji prowadzi do zwiększenia ilości błędów
popełnianych podczas przewozu towarów, mylnych decyzji, złej oceny stanu bezpieczeństwa
mocowania ładunków na skrzyni załadunkowej pojazdu oraz braku motywacji do pracy.
Przyczyny powstawania stresu to: zła organizacja pracy, zbyt szybkie i wymuszone tempo
pracy, zwłaszcza podczas monotonnej drogi, zbyt duŜa ilość pracy oraz złe stosunki
międzyludzkie.
Środki prowadzące do zmniejszenia stresu w pracy to: stałe doskonalenie organizacji pracy,
włączanie pracowników do optymalizacji własnych stanowisk pracy, wyrabianie postawy
zaangaŜowania i pozytywnych motywacji do pracy, umiejętności pracy zespołowej oraz
podnoszenie kwalifikacji kierowców, pracowników
i kierowników w zakresie metod kształtowania stosunków międzyludzkich.
Efektem zm
ę
czenia i senno
ś
ci
wśród kierowców jest zmniejszenie ich czujności podczas
prowadzenia pojazdu, gdzie konieczność stałego utrzymywania czujności przez kierowcę, jest
bardzo waŜnym elementem bezpieczeństwa podczas prowadzenia pojazdu. Na stan zmęczenia
i senność kierowcy mogą wpływać m.in. wiek, kondycję fizyczną i zdrowotną, czas
prowadzenia pojazdu, liczba godzin snu poprzedzającego jazdę samochodem, a ponadto
łączne działanie fizycznych czynników środowiska pracy, jakimi są przede wszystkim:
drgania mechaniczne ogólne i miejscowe, hałas i infradźwięki, zmieniające się parametry
mikroklimatu w kabinie oraz stresu związanego z wykonywaną pracą. Stan zmęczenia u
kierowcy moŜemy scharakteryzować następującymi objawami, a mianowicie: zmęczeniem
fizycznym, rozluźnieniem, draŜliwością, brakiem energii, ocięŜałością myślenia, brakiem
koncentracji (nieobecnością myślami), bólem głowy, bólem krzyŜa (lumbago), zmęczeniem
oczu, nudnościami, sztywnością ramion, drŜeniem rąk i nóg, potrzebą (chęć) przyjęcia pozycji
leŜącej oraz zasypianiem w kaŜdej pozycji.
Środki prowadzące do zmniejszenia stanu zmęczenia i senności w pracy to przede wszystkim
stałe doskonalenie organizacji pracy i kształtowanie świadomości kierowców w tym zakresie
oraz stosowanie się przez kierowców do opracowanych w tym celu akt prawnych, które w
sposób bardzo szczegółowy opisują maksymalne okresy prowadzenia pojazdów przez
kierowców oraz wymagane minimalne okresy odpoczynków i przerw w czasie. Stosowanie
tych przepisów ma na celu równieŜ wyeliminowanie nieuczciwej konkurencji, która poprzez
nadmierne eksploatowanie zatrudnionych kierowców zmniejsza koszty przewozu ładunków,
ale powoduje wzrost ryzyka wypadków drogowych z powodu zmęczenia kierowców.
Problem: Wymuszona pozycja ciała kierowcy podczas prowadzenia pojazdu i innych
wykonywanych prac
Pytania / obserwacje
Dzialania poprawiajace stan bhp
Czy często występują
wymuszone pozycje ciała
przy pracy, jak np.:
Zapewnienie pracownikom moŜliwości zmiany pozycji przy
pracy.
Zapewnienie łatwego dostępu do wyposaŜenia na stanowisku
pracy.
·
długie stanie
podczas
[ Pobierz całość w formacie PDF ]