tr-edu-sc15-jezioro-kamionkowskie, edukacja, wykłady i notatki, Tryptyk warszawski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Warszawski Tryptyk Edukacyjny
Do wykorzystania na lekcjach:
geogra i, przyrody, historii.
Jezioro Kamionkowskie
Bożena Sienkiewicz
Cele lekcji
- kształtowanie umiejętności rozpoznawania obiektów na zdjęciu lotniczym i planie
Warszawy
- rozwijanie umiejętności spostrzegawczości, analizy i logicznego wnioskowania
- zachęcanie do wery kacji wiedzy i działań w terenie.
Środki dydaktyczne
-
zdjęcia lotnicze:
Tryptyk Warszawski
, tom
Spojrzenie Warsa,
s. 59
-
plan Warszawy, fotoplan z 1935 r.
-
historia Wisły (zał. 1)
-
fotomapa Warszawy. Fotomapa jest dostępna pod adresem www.samper.pl (ortofoto-
mapa 2001 – Obrazowa Baza Danych Varsovia.pl).
Metody i formy pracy
- praca zbiorowa, praca indywidualna, pogadanka.
Przebieg lekcji
Wstęp
q
Przedstaw uczniom temat i cele lekcji.
q
Wyjaśnij, skąd pochodzi nazwa Kamionek.
historia
-
Kamionek
(dawniej Kamion lub Kamień) – część Pragi Południe, dzielnicy Warszawy.
- wieś Kamion (Kamień) istniała w XIII w. na prawym brzegu Wisły, przy przeprawie z Solca.
Nazwa pochodzi od kamienia – być może kamiennego nabrzeża w miejscu przeprawy
przez Wisłę w kierunku Solca.
V
Zapoznaj uczniów z ważnymi wydarzeniami historycznymi na tym terenie.
Na polach pod Kamionem na przełomie kwietnia i maja 1573 r. odbyła się pierwsza wolna
elekcja, na której wybrano Henryka III Walezego na króla Polski.
V
historia
q
Poproś uczniów o znalezienie na ten temat więcej informacji w różnych źródłach.
121
q
Jezioro Kamionkowskie
Część główna
Kształtowanie spostrzegawczości i umiejętności rozpoznawania obiektów na zdjęciu
lotniczym i planie Warszawy
q
Wyświetl na ekranie zdjęcia lotnicze ze
Spojrzenia Warsa
, s. 58.
y
WIDZĘ
q
Poproś uczniów o zapisanie jak najwięcej spostrzeżeń odnoszących się do tego zdjęcia.
q
W podsumowaniu zapisz te spostrzeżenia na tablicy:
- rozległy obraz miasta; wyróżniają się tereny z wyraźną zabudową miejską, którym towa-
rzyszą obszary terenów zielonych pozbawione zabudowy
- zdjęcie przecina szeroka rzeka, ale uwagę zwraca również połączony z nią, przekształcony
przez człowieka, zbiornik (ze zdjęcia nie wynika, czy jest on przepływowy czy nie). Ciek
ten wpada prostopadle do rzeki i składa się z dwóch odcinków: w miarę naturalnego dłu-
giego koryta jeziornego, a przy samym ujściu do rzeki w postaci portu rzecznego. Wydaje
się, że między jeziorem a basenami portu brak jest ciągłości hydrogra cznej
- obszar terenów zielonych jest położony niżej w stosunku do terenów zabudowanych. Jest
on przecięty dwoma ulicami. Ich przebieg sprawia wrażenie, jakby zostały wybudowane
nad ciekiem wodnym.
- odnosi się wrażenie, że ulice położone są na nasypach, wyżej w porównaniu z otaczającą
zielenią
- na terenach zielonych występują mniejsze zbiorniki wodne
- po lewej stronie zdjęcia zwraca uwagę wielkoobszarowy okrągły obiekt z symetrycznymi
polami.
y
ANALIZUJĘ
q
Zawieś w widocznym miejscu plan Warszawy (tę część, która pokrywa się ze zdjęciem
lotniczym).
q
Daj każdemu uczniowi kserokopię tego planu.
122
Warszawski Tryptyk Edukacyjny
q
Poproś uczniów o samodzielne wykonanie zadań:
- rozpoznaj widoczne obiekty i zlokalizuj je na planie oraz na ortofotomapie (podczas pracy
z ortofotomapą uczeń powinien zlokalizować, a następnie wyznaczyć współrzędne geogra-
czne interpretowanego obiektu, a także jego wielkość: długość, szerokość, powierzchnię,
odległości od innych obiektów itp.)
- nazwij: zbiorniki wodne, obszary zieleni, dzielnice, linie kolejowe i ulice Warszawy wi-
dziane na zdjęciu.
Rozwijanie umiejętności analizy, syntezy i wnioskowania
q
Ponownie wyświetl zdjęcie lotnicze. Wskaż na nim widoczny ciek wodny wpadający do
Wisły, rozpoznany przez uczniów na planie jako jezioro Kamionkowskie.
q
Poproś uczniów o odpowiedzi na pytania oraz wykonanie poleceń:
- jakie pochodzenie może mieć jezioro Kamionkowskie?
- dlaczego ma dość regularny i wydłużony kształt?
- jaki ma związek z Wisłą?
- wskaż: jego nurt, brzeg wysoki i brzeg niski
- na terenie której dzielnicy leży?
y
DZIAŁAM
Erozyjna i akumulacyjna działalność Wisły
Jak powstało jezioro Kamionkowskie?
q
Zredaguj (wspólnie z uczniami) wyjaśnienie terminów: łacha, starorzecze, jezioro
Kamionkowskie i wpisz je do słownika geogra cznego.
Jezioro Kamionkowskie
– fragment dawnego koryta Wisły, a później – po odcięciu od głównego
nurtu – łacha wiślana (starorzecze Wisły) położone tuż pod skarpą – dawnym wysokim wiślanym
brzegiem. Oddziela tereny Pragi i Kamionka od Saskiej Kępy – dawnej wyspy na rzece.
123
Jezioro Kamionkowskie
q
Przedstaw uczniom etapy tworzenia się starorzeczy Wisły.
q
Poproś o:
- zaznaczenie na planie lub ortofotomapie Warszawy:
• dawnego koryta Wisły, krawędzi doliny rzeki
• tarasów zalewowych
• brzegu, na którym dominowała erozja boczna
• obszaru akumulacji rzecznej
- odpowiedź na pytanie: dlaczego zakola Wisły zostały odcięte, a rzeka wytyczyła swoje
nowe koryto?
q
Wyświetl załącznik nr 1
Historia Wisły
.
Zainicjuj i poprowadź pogadankę:
1. Czy jezioro Kamionkowskie ma bezpośrednie połączenie z Wisłą?
q
Do początku XX wieku jezioro Kamionkowskie miało bezpośrednie połączenie z Wisłą.
Jakie działania hydrotechniczne zamknęły ten dostęp i czy jest on całkowity?
- port Praski
- kryty kanał (tzw. kolektor stadionowy) przechodzący pod al. Zieleniecką.
2. Co możesz wyczytać ze zdjęcia lotniczego o ukształtowaniu terenu?
Zwróć uwagę na:
- dwa nasypy:
• kolejowy – torowiska
• al. Zieleniecka (stary wał przeciwpowodziowy)
- obniżenie terenu wzdłuż koryta Wisły
- nisko położone obszary zieleni (obszar parku Skaryszewskiego).
3. Skąd pochodzi nazwa alei Zielenieckiej?
- informację o tym możesz znaleźć przy rondzie Waszyngtona
- nazwa alei upamiętnia wygraną wojsk polskich nad rosyjskimi w bitwie pod Zieleńcami
w 1792 roku.
q
historia
4. Jak biegnie aleja Zieleniecka?
- łączy
rondo Waszyngtona z ulicą hetmana Jana Zamoyskiego.
5. Dlaczego na całej długości al. Zielenieckiej brak skrzyżowania?
Zwróć uwagę na:
- tereny położone w jej sąsiedztwie
- genezę tych obszarów
- nasyp, którym biegnie ulica.
6. Jakiego pochodzenia jest ten nasyp?
- w latach 1945-1954 było to wysypisko gruzu z Warszawy zburzonej podczas II wojny
światowej
- niskie tereny doliny rzecznej oraz połączenie wodne jeziora Kamionkowskiego z Wisłą
zostały pokryte nasypem ziemno-gruzowym.
7. Czy nasyp ten zabezpiecza teren przed zalewami powodziowymi?
8. Jakie są inne zabezpieczenia przeciwpowodziowe?
9. Co jest w bezpośrednim otoczeniu jeziora Kamionkowskiego, a co w dalszym jego sąsiedz-
twie?
Rozpoznaj na zdjęciu lotniczym, planie i ortofotomapie Warszawy w Internecie
(www.samper.pl):
- park Skaryszewski,
- dzielnice mieszkaniowe: Saska Kępa, Kamionek Mieszkaniowy i Praga Centralna
- stację kolei podmiejskiej Warszawa Stadion
- port Praski
V
124
Warszawski Tryptyk Edukacyjny
- stadion X-lecia obecnie przebudowywany
- rzekę Wisłę i jej tereny zalewowe.
10. Jaką rolę odgrywa port Praski?
Jego historia od początku XX wieku:
- port handlowy
- wykorzystanie linii kolejowej i tramwajowej.
- likwidacja w 1980 roku
- obecne funkcjonowanie – siedziba policji wodnej
- utrata znaczenia
- perspektywy.
Część końcowa
q
Wyświetl fotoplan z 1935 roku.
Poproś uczniów o wnikliwą analizę tego zdjęcia według procedury:
WIDZĘ – ANALIZUJĘ – DZIAŁAM.
Poproś o udzielenie o odpowiedzi na pytania:
- jakie zmiany nastąpiły na tych obszarach w okresie powojennym w porównaniu z zago-
spodarowaniem terenu widocznym na zdjęciu?
- których obiektów nie było w 1935 roku, a są współcześnie?
- jakie prace hydrotechniczne zostały wykonane na tych terenach?
Dla wnikliwych uczniów pomocne i pełne inspiracji może być porównanie ze zdjęciem z 1945 r.
(
Spojrzenie Warsa,
s.109)
q
Podsumuj pracę uczniów na lekcji.
125
q
q
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • cs-sysunia.htw.pl