Tatrzanski Szlak na Powazkach.compressed, z chomika kondratowa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]2Marian MatusiakTatrzański Szlak na PowšzkachPRZEWODNIKKonferencja prasowa przed kwestš na Powšzkach w 2009 rokuPowšzkowska Pracownia Konserwacji. Od lewej Marian Matusiak twórca szlaku. Za stołem siedzš:Marcin więcicki przewodniczšcy Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powšzkami, EwaNekanda Trepka - Stołeczny Konserwator Zabytków, Adam Grzegorczyk rektor Wyższej SzkołyPromocji. Z tyłu stojš: Jerzy Kisielewski wiceprzewodniczšcy komitetu,Tomasz Rogala konserwator zabytkówZakopane Warszawa - Zakopane3Tatrzański Szlak na PowšzkachAutor: Marian MatusiakProjekt graficzny: Jerzy GruszczyńskiZdjęcia: Alicja BabijMapki Tatrzańskiego Szlaku: Alicja BabijKorekta: Maria Magdalena KulikowskaOpracowanie i skład: LABEL NasielskPublikacja elektroniczna w internecie: LABEL NasielskWydawca: Zakopiańska Fundacja Narodowa Skansenwww.skansen-podhale.ploraz LABEL Nasielsk Wiesław WilkWydano przy finansowym wsparciuUrzędu Miasta w ZakopanemWydanie pierwsze - internetoweCopyright by Marian MatusiakZakopane 201045OJCZYZNA TO ZIEMIA I GROBYNARODY TRACĽC PAMIĘĆ TRACĽ ŻYCIEZAKOPANE PAMIĘTA1848-1948Warszawę i Zakopane łšczš więzy szczególne i majšce długš historię.Wprawdzie bliżej do nas z Krakowa, ale to warszawianie, z doktoremTytusem Chałubińskim na czele, odkryli Zakopane. Mijały lata, przybyszez Warszawy coraz wyraniej zaznaczali swš obecnoć w Zakopanem i wTatrach, ulegajšc też wpływom klimatów zakopiańskich. Pisarze i poeci,malarze i dziennikarze, kompozytorzy i architekci, politycy i działaczespołeczni - nie sposób wymienić tutaj tych wszystkich, dla którychZakopane nie stało się tylko epizodem w życiorysie, lecz trwale wpłynęłona całe życie i twórczoć.Niektórzy z nich pozostali pod Giewontem na zawsze, z PękowegoBrzyzku spoglšdajšc ku Tatrom - Król Tatr, jak Tytusa Chałubińskiegonazywali górale, Klara Jelska i Maria Chylińska, przez wiele lat prowadzšcedziałalnoć charytatywnš, Józef Żychoń, lekarz, wydawca i działaczspołeczny czy Tadeusz Pawłowski, chemik, taternik i ratownik górski.Miejsca spoczynku ich wszystkich, z Warszawy przybyłych, a Zakopanemuwiernych aż do końca, to taki niewielki, zakopiański Szlak Warszawski.Na Powšzkach, naszym cmentarzu narodowym, odkryto dotychczasponad osiemdziesišt grobów, w których spoczywajš ludzie zwišzani zZakopanem, Tatrami i Podhalem Jerzy Waldorff, Mieczysław Karłowicz,Zygmunt Noskowski, Jerzy Mieczysław Rytard, Bolesław Chwaciński,Tadeusz Kulisiewicz, Anna Micińska, Andrzej Zawada I wielu, wieluinnych, którym zakopiańczycy winni wdzięcznš pamięć.Po kilku latach starań, po żmudnych poszukiwaniach w archiwach ibibliotekach, został opisany i udostępniony Tatrzański Szlak na Cmentarzu6Powšzkowskim w Warszawie. To jeszcze jedna nić wišżšca nasze miastastolicę Polski i stolicę polskich Tatr. W imieniu własnym i mieszkańcówZakopanego jestem głęboko za to wdzięczny inicjatorom SzlakuTatrzańskiego, a szczególnie Panu Marianowi Matusiakowi, autorowiprzewodnika po Szlaku Tatrzańskim i niestrudzonemu organizatorowicorocznych, zaduszkowych kwest Górale Powšzkom.Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracšc pamięć tracš życie.Zakopane pamięta. 1848 -1948 te słowa, wyryte na drewnianej tablicy,umieszczonej przy bramie wejciowej na Pęksowy Brzyzek, sš dla naswszystkich, warszawian i zakopiańczyków, zobowišzaniem wobec tych,którzy odeszli i przesłaniem dla tych, którzy przyjdš po nas.Burmistrz Miasta ZakopaneJANUSZ MAJCHER7Na zdjęciu od lewej: Zofia Karpiel Bułecka, Hanna Gronkiewicz WaltzMarian Matusiak, Marcin więcickiBardzo nam miło, że od kilku lat mamy na Powšzkach goci z Zakopanego, którzypomagajš nam w ratowaniu zabytków cmentarnych. Powšzki, to nasza narodowanekropolia. Na tym cmentarzu pochowani sš wielcy Polacy, nie tylko ci, którzy majšzasługi dla Warszawy, ale także dla całej Polski. Mówi się, że jest to również największyzbiór polskiej rzeby na otwartym powietrzu. Polscy artyci, którzy nie mogli częstoupiększać pomnikami naszych miast szczególnie w okresie zaborów, czyli nie moglipodejmować swojej oficjalnej działalnoci, wyżywali się twórczo na Powšzkach. Tutajpowstawały pomniki Tatarkiewicza, Szymanowskiego, Schindlera, Witwickiego i wieluinnych polskich rzebiarzy. Naszym zadaniem jest aby te pomniki ocalić i zachować, borodziny często wymarły lub sš rozproszone po wiecie i te zabytki niszczejš. Już 32 rokzbieramy pienišdze na ich odnowę. Mam nadzieję, że tak jak i w poprzednich latachwarszawiacy i wszyscy gocie, którzy nas wspomagajš dopiszš i będziemy mieli funduszedo działalnoci konserwatorskiej na przyszły rok.Zapoznałem się z ideš zakopiańczyków polegajšcš na stworzeniu tutaj szlakutatrzańskiego. Powšzki to olbrzymi obszar zajmujšcy kilkadziesišt hektarów. Jestemy zatworzeniem takich szlaków. W tym roku powstaje Szlak Chopinowski. Razem zNarodowym Instytutem Fryderyka Chopina znalelimy około 20 nagrobków zwišzanych zżyciem naszego wybitnego kompozytora. On sam spoczywa na Per Laschez w Paryżu, aletutaj pochowani sš jego rodzice i siostry oraz nauczyciele Wojciech Żywny i JózefElsner. Także inicjator konkursów Chopinowskich profesor Żurawlew, profesorDrzewiecki, również kilku wybitnych wykonawców muzyki Chopina jak np. Maria Callergisi inni. Wród odnowionych nagrobków i grobowców tworzymy więc prawdziwy SzlakChopinowski. Sšdzę, że również może tutaj powstać Tatrzański Szlak Literacki,utworzony według pomysłu Mariana Matusiaka, wskazujšcy na ludzi Podhala i Tatr, którzysš tutaj pochowani.Marcin więcicki(fragment wywiadu dla zakopiańskiego Radia Alex w 2006 roku)8Tatrzański Szlak na PowšzkachWybór oraz dokumentację i oznakowanie Tatrzańskiego Szlaku naCmentarzu Powšzkowskim tworzono w latach 2005-2009.Podczas pobytów zakopiańskich kwestarzy w Warszawie okazało się, żena Cmentarzu Powšzkowskim spoczywa wielu miłoników Zakopanego iTatr, ludzi bardzo zasłużonych dla rozwoju naszego regionu. Dlatego autoropracowania uznał za konieczne sporzšdzenie listy nazwisk tych postaci,oznakowanie ich grobów i opracowanie przewodnika. W ten sposóbpowstała ta niezwykła opowieć o ludziach, którzy przemierzali za życiatatrzańskie szczyty i ostępy lene, a dzisiaj, sš bohaterami TatrzańskiegoSzlaku na Powšzkach.Na tym warszawskim cmentarzu trafiajš się podhalańskie akcentyplastyczne będšce przykładem rodzimej ciesiołki i artyzmu góralitatrzańskich. Spotykamy też pomniki podobne do tych jakie mamy naPęksowym Brzyzku w Zakopanem.Można tutaj odnaleć starannie przemylane iinteresujšce pomniki współczesne. W tej wielkiejgalerii cmentarnej stoi drewniana, stylizowanakapliczka dłuta Antoniego Kenara na grobie PiotraPiotrowicza, zmarłego w 1942 roku. Jako zwieńczenianagrobków widuje się tu także kapliczki z góralskimidachami. Autorem większoci z nich jest FranciszekSztokfisz z Bukowiny Tatrzańskiej. To znany stolarz isnycerz góralski, który w latach osiemdziesištych XXwieku z wielkš pasjš je wykonywał na zamówienia jegowarszawskich klientów.Mocno reprezentowane sš tu takie inne dziedzinysztuki sepulkralnej jak kowalstwo artystyczne ikamieniarka. Niestety, elementy metalowe sš bardzozaniedbane. Tu i ówdzie widniejš ich pordzewiałe fragmenty. Plastykażeliwnych krzyży znacznie odbiega wzornictwem od krzyży powszechniespotykanych na cmentarzach podhalańskich i w Zakopanem. Te góralskie,9wykonywane były w zakładach górniczo hutniczych w Kunicach.Rzemielnikami, którzy je odlewali w glinianych bšd piaskowych formachbyli majstrowie czescy, węgierscy i niemieccy.Tak jak górali podhalańskich zainspirowała do twórczoci plastycznejprzyroda Tatr, podobnie i na Powšzkach, w sztuce cmentarnej spotyka sięmotywy rzebiarskie z dominacjš geometrycznš i wypełnieniem rolinnym.Pierwsza akcja Górale Powšzkom w 2005 rokuOd lewej: Marcin Hakiel, Andrzej Przybyła, Kasia Cichopek, Alicja Babij10W dniu otwarcia Tatrzańskiego Szlaku1 listopada 2009 roku otwarto na Cmentarzu Powšzkowskim SzlakTatrzański. Wstęgę przecinał twórca szlaku Marian Matusiak wraz zPrzewodniczšcym Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi PowšzkamiMarcinem więcickim. O cmentarzu i jego historii mówił Dyrektor Zarzšducmentarza, ks. Marek Gałęziewski. W imieniu Władz Miasta Zakopanegoprzemawiała Ewa Matuszewska. Wydarzenie miało miejsce przy kwaterzenr 33, w miejscu, gdzie spoczywa zasypany lawinš nieżnš w Tatrach,kompozytor Mieczysław Karłowicz. Na grobie Karłowicza złożono wišzanki ikwiaty. W imieniu przewodników tatrzańskich uczyniła to IrenaRubinowska a od Tatrzańskiej Orkiestry Klimatycznej wišzankę przekazałaPani Agnieszka Kreiner. Po otwarciu szlaku, na jego trasę wyruszyładelegacja górali i zakopiańczyków, a wraz z nimi kilkadziesišt osóbbioršcych udział w uroczystoci. Wycieczkę prowadził przewodniktatrzański Marian Matusiak, przybliżajšc życiorysy postaci zasłużonych dlaZakopanego i Tatr. W samo południe, mszę więtš w kociele w. KarolaBoromeusza na Powšzkach odprawił biskup Kazimierz Nycz. Po jejzakończeniu ruszyła procesja, w której udział brała góralska kapela im.Tomasza Skupnia, pod przewodnictwem Sławomira Zięby. W składgóralskiej muzyki wchodzili: Łukasz Gšsienica, Józef Gšsienica Brzega,Jan Chyc, i Piotr Nowak. W procesji szli zakopiańscy kwestarze Powšzek:Zofia Karpiel-Bułecka, Zofia Chyc- Magdzin, Agata Gšsienica, DorotaGšsienica, Cecylia i Marek Zaniewscy, Alicja Babij, Marian Matusiak, IrenaRubinowska. Pišta k... [ Pobierz całość w formacie PDF ]