TS 1, widzenie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Magazyn dla dyrektorów, nauczycieli i wychowawców
P
numer 1, wrzesieƒ-paêdziernik 2003
cena 15 zł
(0% VAT)
SWW 2711 PCN 4902 ISSN 1731-4712
Rozmowa w szkole
Czy jest mo˝liwa?
P
Jasiu, co si´ z tobà dzieje?
Rozmowa z Krzysztofem Srebrnym
P
Dlaczego warto dogadaç si´ z dzieçmi
P
Słuchajcie jak Momo
P
„Gadał dziad do obrazu, a obraz doƒ ani razu”
O rozmowach doros∏ych z dzieçmi
P
Dziennik z podró˝y
Jak zorganizowaç mi´dzynarodowà wymian´ m∏odzie˝y
P
Komunikacja interpersonalna w organizacji,
czyli dlaczego nie zawsze si´ rozumiemy
P
Oswoiç nieÊwiadomoÊç
Perspektywa psychoanalityczna w pracy dyrektora szko∏y
P
màdre, pi´knie wydane ksià˝eczki dla dzieci, które rozwinà ich
wyobraêni´, ukształtujà charakter oraz gust.
P
inspirujàce ksià˝ki dla poszukujàcych, wra˝liwych rodziców, którzy chcà
Êwiadomie uczestniczyç w procesie wychowania swojego dziecka.
P
praktyczne przewodniki pedagogiczne dla dyrektorów, nauczycieli, wy-
chowawców, które pozwolà lepiej zrozumieç problemy dzieci.
P
ksià˝eczki dla nauczycieli, wychowawców z serii „Gdzie koƒczy si´ lek-
cja a zaczyna radoÊç” zawierajàce ciekawe pomysły na ró˝ne zaj´cia.
Spis treÊci
Wydawca
Wydawnictwo Hokus-Pokus
07-410 Ostro∏´ka
ul. Gorbatowa 12a/11
Teoria w pigułce
Dorota Staniszewska
„Gadał dziad do obrazu, a obraz doƒ ani razu”. O rozmowach
doros∏ych z dzieçmi
5
Adres do korespondencji
03-494 Warszawa
ul. Wandy 10a/4
tel. (022) 617 12 39
www.hokus-pokus.pl
Iwona Nowak
Komunikacja interpesonalna w organizacji, czyli dlaczego nie
zawsze si´ rozumiemy
9
12
Tomasz Garstka
Oswoiç nieÊwiadomoÊç
Perspektywa psychoanalityczna w pracy dyrektora szko∏y
Redakcja
Redaktor Naczelna
Marta Lipczyƒska
marta@hokus-pokus.pl
Rozmowa
Sekretarz Redakcji
Maria Borz´cka
marysia@hokus-pokus.pl
Jasiu, co si´ z tobà dzieje
– rozmowa z psychoterapeutà
Krzysztofem Srebrnym
14
17
Warto chwaliç, nagradzaç, widzieç pozytywne strony
– rozmowa z
Alicjà Maciƒskà
Wspó∏praca
Tomasz Garstka, Magdalena
Fija∏kowska, Iwona Nowak
Micha∏ Kostrzewski, Lucyna
Kasjanowicz, Dorota Staniszewska,
Krzysztof Srebrny, Piotr
Szyszkowski (rysunki)
Szko∏a w Unii Europejskiej
Magdalena Fija∏kowska
Dziennik z podró˝y
Jak zorganizowaç mi´dzynarodowà wymian´ m∏odzie˝y
20
Projekt graficzny pisma
Piotr Gil
Dobre rady
22
Dorota Staniszewska
Dzikà besti´ mo˝na oswoiç, czyli jak uwolniç w∏asne emocje
Korekta
Agata Wojtko
26
Micha∏ Kostrzewski
Dlaczego warto dogadaç si´ z dzieçmi
Ilustracja na ok∏adce
Pawe∏ Joƒca
28
Lucyna Kasjanowicz
Pierwsze kroki, czyli antyscenariusz dla m∏odego nauczyciela
Kilka po˝ytecznych myÊli pedagogicznych
Reklama
reklama@hokus-pokus.pl
Redakcja nie zwraca tekstów niezamó-
wionych. Zastrzegamy sobie prawo do
skracania i redagowania tekstów. Za
treÊç og∏oszeƒ i reklam nie odpowiadamy.
Felieton
Maria Borz´cka
S∏uchajcie jak Momo
31
nakład: 2500 egzemplarzy
© Wydawnictwo Hokus-Pokus
Recenzje
32
3
Twórcza Szko∏a
|
wrzesieƒ-paêdziernik 2003
Ucho wszystkos∏yszàce...
Czy zwrócili Paƒstwo uwag´ na ilustracj´, która znajduje si´ na ok∏adce? Kiedy Pawe∏,
autor rysunku, przys∏a∏ mi Internetem jej pierwszà wersj´, d∏ugo wpatrywa∏am si´
w t´ du˝à g∏ow´ i pi´knie wyprofilowane ucho. I z ka˝dà chwilà rysunek podoba∏ mi
si´ coraz bardziej. Bi∏ z niego spokój, màdroÊç, dojrza∏oÊç... Pawe∏ idealnie odda∏
w nim to, o czym piszemy na ∏amach pierwszego numeru magazynu „Twórcza Szko∏a”.
Marta Lipczyƒska
Redaktor Naczelna
Ca∏y wrzeÊniowy, inauguracyjny numer poÊwi´ciliÊmy
sztuce rozmowy
oraz
sztuce
s∏uchania
. Wszak od rozmowy wszystko si´ zaczyna... Od tego, czy dyrektor szko∏y,
nauczyciel, rodzic oraz uczeƒ b´dà potrafili „dogadaç” si´, b´dzie zale˝a∏o, jaka
atmosfera zapanuje w szkole – czy b´dzie ona miejscem niezwyk∏ym, twórczym, czy
te˝ tylko szko∏à przetrwania dla doros∏ych i dzieci.
Prowokacyjne pytanie z ok∏adki „Rozmowa w szkole. Czy jest mo˝liwa?” sk∏ania do
refleksji nad mo˝liwoÊcià porozumienia si´ pomi´dzy nauczycielami, rodzicami oraz
uczniami. Ilu autorów, tyle przemyÊleƒ na ten temat. Ka˝dy z nich zwraca uwag´ na
coÊ innego. Dzi´ki temu prezentujemy Paƒstwu wiele inspirujàcych artyku∏ów. MyÊl´,
˝e ka˝dy znajdzie tu coÊ dla siebie. A jest w czym wybieraç – Dorota Staniszewska
pisze o komunikatach „Ja”, jak˝e pomocnych w rozmowie z drugim cz∏owiekiem, oraz
o tym, ˝e warto mówiç otwarcie o emocjach, które w nas drzemià. Tomasz Garstka
zwraca uwag´, ˝e w kontaktach dyrektora z radà pedagogicznà mo˝e przydaç si´ per-
spektywa psychoanalityczna. Sugeruje, aby dyrektor „ws∏ucha∏ si´ w to, co niewy-
powiedziane, w to, co zespó∏ komunikuje, nie mówiàc o tym”. Iwona Nowak pisze
o komunikacji mi´dzyludzkiej z punktu widzenia wieloletniego szefa dzia∏ów perso-
nalnych. Zwraca uwag´, ˝e „kluczem do prawdziwej komunikacji jest przede wszyst-
kim ch´ç zrozumienia drugiego cz∏owieka”. Krzysztof Srebrny radzi, aby nauczyciele
nie przejmowali si´, jeÊli rozmowa z uczniem nie zawsze si´ udaje. Wa˝ne, aby pró-
bowali rozmawiaç, szczególnie wtedy, gdy dzieje si´ coÊ niedobrego. Alicja Maciƒska
proponuje, aby chwaliç, nagradzaç ucznia, bo nic tak nie zach´ca do dzia∏ania, jak
pochwa∏a, dobre s∏owo. Lucyna Kasjanowicz dzieli si´ swoimi doÊwiadczeniami
z pracy wychowawcy klasy, wspomina o tym, co jej pomog∏o w nawiàzaniu przyjaznej
rozmowy z uczniami, kiedy stawia∏a pierwsze kroki w roli m∏odego, niedoÊwiadczo-
nego nauczyciela. Micha∏ Kostrzewski pisze, ˝e warto, mimo wielu trudnoÊci,
dogadaç si´ z dzieçmi, gdy˝ w znaczny sposób wp∏ywa to na ich póêniejsze relacje
z innymi ludêmi. Magda Fija∏kowska dzieli si´ pierwszymi wra˝eniami z pobytu za
granicà w ramach mi´dzynarodowej wymiany. Spotkanie ludzi ró˝nych narodowoÊci,
mówiàcych ró˝nymi j´zykami by∏o dla niej bardzo ciekawym doÊwiadczeniem. Autor-
ka pokazuje, ˝e „istnieje j´zyk, który obywa si´ bez s∏ów” i mimo pewnych trudnoÊci
w porozumiewaniu uda∏o si´ jej nawiàzaç wiele interesujàcych znajomoÊci. Maria
Borz´cka w finezyjny, ciep∏y sposób pisze o tym, ˝e warto nauczyç si´ s∏uchaç, cier-
pliwie i ca∏ym sobà, jak Momo – bohaterka ksià˝ki dla dzieci Michaele Ende.
Wszyscy autorzy w przyjazny, bezpoÊredni sposób piszà o w∏asnych doÊwiadcze-
niach. Ich artyku∏y z pewnoÊcià b´dà dla Paƒstwa inspiracjà, drogowskazem,
pewnà propozycjà, sk∏onià do refleksji, byç mo˝e zach´cà do zmiany sposobu
myÊlenia, do zabrania g∏osu w dyskusji.
Zapraszam do lektury. Mam nadziej´, ˝e pierwszy numer magazynu „Twórcza Szko∏a”
przypadnie Paƒstwu do gustu. Z ogromnà ciekawoÊcià czekam na listy, te tradycyjne,
jak i elektroniczne. Jestem bardzo ciekawa Paƒstwa wra˝eƒ z lektury. Od tej chwili
zamieniam si´ w s∏uch, b´d´ jak ma∏a Momo s∏uchaç cierpliwie i ca∏à sobà tego, co
zechcà Paƒstwo powiedzieç na temat „Twórczej Szko∏y”.
Do zobaczenia za dwa miesiàce.
4
Twórcza Szko∏a
|
wrzesieƒ-paêdziernik 2003
Dorota Staniszewska
Psycholog, psychoterapeuta. Realizuje programy edukacyjne dla szkó∏ w zakresie wychowania,
zdrowego ˝ycia i profilaktyki uzale˝nieƒ. Prowadzi te˝ szkolenia dla firm. Od 1994 roku pracu-
je w M∏odzie˝owym OÊrodku Profilaktyki i Psychoterapii „MOP” w Warszawie, gdzie zajmuje
si´ psychoterapià m∏odzie˝y i rodzin.
„Gada∏ dziad do obrazu,
a obraz doƒ ani razu”
To powiedzenie nieraz przypomina rozmowy doros∏ych z dzieçmi. Rodzic, wy-
chowawca, nauczyciel mówi, a dziecko nie s∏ucha pyta, a dziecko nie odpowiada.
Dobrze, jeÊli doros∏y czeka na odpowiedê i od razu dostrzega jej brak. Ale cza-
sem na pytanie: „Czy rozmawia∏ pan o tym z synem?”, rodzic odpowiada: „Tak.
Przedstawi∏em mu, czego od niego oczekujemy, a on si´ do tego nie stosuje”.
Pewnie niejeden z nas zdziwi∏by
si´, gdyby us∏ysza∏, ˝e dziecko ma
bardzo cz´sto ten sam problem
w porozumieniu si´, co my doroÊli.
Dziecko mówi, a doros∏y nie
s∏ucha. Pyta, a doros∏y odpowiada:
Bo nie, i ju˝
. JeÊli zastanawiamy
si´, dlaczego dziecko z nami nie
rozmawia, odpowiedzmy sobie na
pytanie: czy my z nim rozmawia-
my? Czy cierpliwie czekamy na jego
odpowiedê? Czy sprawdzamy, czy
zostaliÊmy dobrze us∏yszani i do-
brze zrozumiani? Czy interesujemy
si´ tym, co dziecko myÊli i czuje?
I z drugiej strony: czy odpowiada-
my na jego pytania? Czy udziela-
my zrozumia∏ych wyjaÊnieƒ? Czy
mamy czas na rozmow´ z nim?
i dwustronnoÊç przekazu: mówi´
i s∏ucham z wzajemnoÊcià.
JeÊli porozumiewanie si´ to komuni-
kacja dwukierunkowa, to mamy do
czynienia z nadawaniem i odbie-
raniem przekazu, a wi´c z bardzo
wa˝nymi w ˝yciu umiej´tnoÊciami:
P
formu∏owania i wyra˝ania swoje-
go zdania oraz swoich odczuç
P
uwa˝nego, dobrego s∏uchania.
mian´ poglàdów, np. po˝ar w szko-
le i koniecznoÊç natychmiastowej
ewakuacji, ale w innych wypadkach
mo˝liwa jest komunikacja dwu-
kierunkowa (nawet podczas lekcji
przedmiotowej).
Ludzie ró˝nià si´ mi´dzy sobà
∏atwoÊcià w nawiàzywaniu
kontaktu z innymi, w porozumie-
waniu si´. Wynika to cz´Êciowo
z osobowoÊci, a cz´Êciowo
z uwarunkowaƒ Êrodowiska. Jak
to si´ dzieje, ˝e osoba ekstra-
wertyczna, ∏atwo nawiàzujàca
kontakt w niektórych sytuacjach
milknie jak zakl´ta, a osoba
introwertyczna i zamkni´ta w so-
bie w niektórych sytuacjach si´
otwiera?
Wyobraêmy sobie sytuacj´, ˝e
mamy do rozwiàzania jakiÊ
trudny problem i po pewnym
czasie bezskutecznych rozwa˝aƒ
w samotnoÊci dochodzimy do
wniosku, ˝e potrzebujemy o tym
z kimÊ porozmawiaç. Odpowiedz-
my sobie teraz na pytania:
JeÊli chc´ z dzieckiem uzgodniç
jakàÊ spraw´, to:
1. Mówi´ jasno, o co mi chodzi, oraz
wyjaÊniam dlaczego.
2. Sprawdzam, czy dziecko
us∏ysza∏o mnie i zrozumia∏o to,
co powiedzia∏am.
3. Interesuj´ si´, co ono o tym myÊli
i co na ten temat czuje, oraz
bior´ to pod uwag´.
4. JeÊli potrzeba, przekonuj´ je,
u˝ywajàc jasnych argumentów.
5. Doprowadzam do zawarcia dwu-
stronnej umowy.
Czym wszak˝e jest porozumiewanie
si´? Nawiàzywaniem kontaktu oraz
przekazywaniem i odbieraniem
informacji wraz z osobistym nasta-
wieniem. Mówienie to przekazywa-
nie informacji w jednà stron´.
Rozmawianie to kontakt mi´dzy
dwiema (lub wi´cej) osobami
OczywiÊcie, sà w ˝yciu sytuacje,
w których nie ma miejsca na wy-
5
Twórcza Szko∏a
|
wrzesieƒ-paêdziernik 2003
[ Pobierz całość w formacie PDF ]